Szlak Ewakuacji Więźniów Oświęcimskich łączy Oświęcim i Wodzisław Śląski (województwa małopolskie i śląskie). To pieszy szlak oznaczony kolorem niebieskim ze względu na długość ponad 90 kilometrów.
Tereny Wodzisławia Śląskiego obfitują w niesamowicie interesujące szlaki. Opisywany szlak przebiega w pobliżu Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau i jest formą upamiętnienia tak zwanego „marszu śmierci” ze stycznia 1945 roku.
Marsze śmierci – ewakuowanie więźniów oświęcimskich
W czasie wojny Niemcy organizowali bardzo brutalne marsze więźniów i jeńców obozowych. Początkowo miały one na celu ewakuację w głąb III Rzeszy przed zbliżającym się frontem alianckim. Większość takich tras miała miejsce zimą 1944-1945 i mierzyła kilkadziesiąt kilometrów.
Marsze śmierci dostały taką nazwę ze względu na statystyki umieralności w ich trakcie. W marszach brało udział od kilku do kilkudziesięciu tysięcy osób, a śmiertelność sięgała około 25-85%. Więźniowie przed podróżą zmuszani byli do katorżniczej pracy, a później wycieńczeni szli w samych pasiakach, na trasie bici i głodzeni. Te osoby, które nie mieściły się w równych ramach kolumny były zabijane na miejscu pod pozorem kary za próbę ucieczki. Zmarli na trasie byli tam raczej zostawiani, natomiast dla tych masowo rozstrzelanych z niewiadomych historykom powodów organizowano zbiorowe mogiły w okolicy. Na końcu marszu często pakowano więźniów do otwartych wagonów towarowych i wieziono już bezpośrednio do następnego obozu. Jeńcy, którzy dali radę przeżyć całą podróż pracowali niewolniczo dla przemysłu zbrojeniowego III Rzeszy.
Marsz Auschwitz – Włodzisław Śląski był największym takim marszem na terenach polskich. W tym 63 kilometrowym marszu brało udział 56 000 więźniów, a w wyniku wycieńczenia, głodu, zamarznięcia, egzekucji i brutalności hitlerowców zginęło około 15 000 osób.
Oświęcim – Pamiętamy!
Na terenie województwa śląskiego znajdują się miejsca pamięci marszu śmierci rozmieszczone w ponad dwudziestu miejscowościach. W Wodzisławiu Śląskim co roku odbywają się uroczystości żałobne upamiętniające te wydarzenia, a w mieście okazjonalnie organizowane są również spotkania poświęcone temu tematowi.